Çagalyk – bu ynsan durmuşynyň ilkinji basgançaklarynyň biri we onuň ewolýusion ösüşiniň önümi.Bu adamyň biologik tarapy bolup, onuň sosial tarapy hem bardyr. Çagalyk – bu jemgyýetiň taryhy ösüşiniň hem netijesidir. Adamzadyň çagalygy ýokarda bellenip geçilişi ýaly, bu diňe bir ewolýusiýanyň önümi bolman, şol bir wagtyň özünde taryhy ösüşiň hem önümidir. Ž.Ž. Piaže çaganyň doglan pursatyndan tä 15 ýaşyna ýetýänçe aralyk döwürde onuň intellektiniň kemala gelşini üç sany esasy döwre bölýär: 1. Sensomotor intellektiň döwri(0-2ýaş). Bu döwürde alty sany basgançak tapawutlandyrylýar; 2. Takyk operasiýalaryň taýýarlyk we guramaçylyk döwri(3- 11ýaş).Bu döwür hem öz gezeginde iki sany döwürçä: a) hakyda getirmegiň operasiýalarynyň kemala geliş döwri (3-7ýaş). Bu döwür hem üç döwürden ybarat bolup durýar; b) takyk operasiýalaryň döwri (8-11ýaş). D.B.Elkonin iş alyp barmak düşünjesine esaslanyp, çagalaryň psihiki ösüşiniň (döwürleri) periodizasiýasy hakyndaky garaýşyny öňe sürdi. Çaganyň psihiki ösüşini döwürlere bölmekde häzirki zaman psihologiýa ylmynda ölçeg ýörelgesi (prinsipi) giň ýaýrawa eýe boldy: 1. Täze dünýä inen çaganyň ösüş döwri: doglan gününden tä 1-2 aý aralyk döwri; 2. Bäbeklik döwri: bir ýaşyň içi; 3. Irki çagalyk: 2-3 ýaşynyň içi; 4. Çagalygyň mekdebe çenli döwri: 3-6 ýaş; 5. Kiçi mekdep ýaşy döwri: 6-11ýaş aralyk döwri; 6.Ýetginjeklik döwri: 11, 12-14 ýaş aralyk döwür; 7. Irki ýaşlyk: 17 ýaşa çenli döwür. Bir ýaş basgançagyndan beýlekä geçiş döwri ,,çökgünlilik”döwri diýlip häsiýetlendirilýär. Munuň sebäbi bolsa, çaganyň täze talaplary bilen ony eýýäm kanagatlandyrýan köne şertleriň arasyndaky gapma-garşylyklaryň ýitileşmegi bolup durýar. Çaga psihologiýasynyň ösüş basgançaklary, çagalaryň we ýaşlaryň ösmek proseslerinde we psihologiki ösüşlerinde möhüm bir gural bolup durýar. Çagalaryň her bir döwri, olaryň şahsyýeti, duýgulary, sosial gatnaşyklaryň we emosional taýdan ösüşiň belli bir tapgyrydyr. Çaga psihologiýasynyň öwrenilmegi, çagalaryň üstünlikli we özboluşly şahsyýetler bolup ösüşine we jemgyýete goşant goşmagyna kömek eder.